شاخص بورس یا Index به معنای نشانگر و بیانگر عددی است که می‌توانیم با استفاده از آن تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغییر را در یک بازه زمانی مشاهده کنیم. با بررسی یک شاخص می توانیم وضعیت و نوسانات متغیرهای بررسی و تحلیل کنید.
در نتیجه علاوه بر داشتن اهمیت بسیار بالا، در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند. شاخص‌های بورس، انواع مختلفی دارند که هر کدام با دیدگاهی خاص وضعیت بورس را نشان می دهد. در ادامه این مقاله به بررسی انواع آن می پردازیم.
شاخص بورس چیست؟
Index عددی است که با نشان دادن وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار ما را در انتخاب و تحلیلی بهتر راهنمایی می کند. ما می توانیم با بررسی آن، وضعیت گذشته و حال را از جنبه‌های مختلف برای بورس مورد نظر ارزیابی کنیم.
(Index، معياری برای سنجش و ارزیابی وضعيت عمومي بازار بورس است.)
شاخص بورس جهانی چیست؟
شاخص ها را می توان بنا بر ناحیه یا محلی که در آن اندازه گیری می شوند، به معیار های محلی (Local) یا ملی (National) و جهانی (Global) تقسیم کرد.
اگر بخواهیم تعدادی از بازارهای مالی را در کشورهای مختلف مقایسه کنیم و بدانیم که کدام کشور برای سرمایه گذاری محل مناسب تری است، از Index جهانی استفاده می کنیم.
به عنوان مثال:
MSCI-World یا S&P 100 طبق چند کشور و ناحیه می توانند نشان دهنده شاخ های بورس جهانی باشند. همچنین S&P 500 یا Nikkei 225 در ژاپن می توانند نشان دهنده شاخص های ملی باشند.
انواع شاخص بورس جهانی
شاخص بورس جهانی MSCI
MSCI اولین بار توسط موسسه سرمایه گذاری جهانی مورگان استانلی (Morgan Stanley Capital International) در سال 1970 کشف شد که علت نام گذاری آن به صورت MSCI می باشد. شاخص MSCI طبق ارزش سهام 1655 شرکت بین 23 کشور جهان محاسبه می شود. این شاخص به عنوان یک شاخص وزنی نیز شناخته می شود به این صورت که نرخ بازده سالانه (GAR) بر اساس سهام شرکت ها وزنی معرفی می شوند. از تغییرات شاخص MSCI به عنوان مبنا جهت نمایش رشد اقتصاد جهانی استفاده می شود.
شاخص بورس جهانی S&P 500
شاخص جهانی S&P طبق کارایی 100 شرکت چند ملیتی محاسبه می شود بنا بر همین دلیل به آن S&P 100 می گویند. این شاخص در 29 بازار مالی جهان محاسبه می شود. شاخص جهانی S&P 100 از میانگین وزنی ارزش سهام آن 100 شرکت به وجود می آید. به عنوان مثال:
شرکت های گوگل، تویتا، سامسونگ، مک دونالد و … .
شاخص بورس جهانی داو جونز (Dow Jones)
شاخص داو جونز با نماد DJ معمولا برای 3 نوع بازار محاسبه می شود.
- شاخص داو جونز صنعت (DJIA)
- شاخص داو جونز خدمات (Dow Jones Utility Average)
- شاخص داو جونر حمل و نقل (Dow Jones Transportation Average)
شاخص DJIA میانگین کارایی 30 شرکت برتر آمریکایی بدون در نظر گرفتن وزن می باشد. شاخص داو جونز از حاصل نسبت مجموع ارزش سهام هر شرکت بر متغییر عامل بدست می آید. مقدار عامل وابسته به تعداد افزایش سهام شرکت است.
شاخص بورس جهانی لندن (FOOTSIE)
FTSE 100 یکی از شاخص‌های معروف در بازار بورس لندن، است که از (Financial Times Stock Exchange) برگرفته شده است. این شاخص طبق عملکرد 100 شرکت برتر انگلستان محاسبه می‌شود. شاخص FTSE از مجموع حاصل ضرب تعداد سهام منتشر شده در ارزش سهام این شرکت‌ها بدست می آید و یک شاخص وزنی است که بر اساس سهام شناور شرکت‌ها، وزن‌دهی می‌شود.
شاخص بورس جهانی ژاپن (Nikkei)
Nikkei مربوط به بازار بورس و اوراق بهادار توکیو است. این شاخص، بر اساس ارزش سهام وزن دهی می‌شود و هر 15 ثانیه یکبار به روز رسانی می شود. نسخه ویژه آن که به Nikkei 225 معروف است براساس 225 شرکت بزرگ ژاپنی در بازار سهام توکیو محاسبه می شود.
شاخص بورس جهانی هنگ کنگ (HSI)
شاخص HSI در سال 1969 توسط بانک Hang Seng معرفی شد.
این شاخص به صورت وزنی و بر اساس سهام شناور و سرمایه در گردش شرکت‌ها وزن دهی می‌شود.
شاخص بورس ایران
شاخص معیاری است برای سنجیدن وضعیت عمومی بازار. شاخص کل از بررسی تعداد مشخصی سهم تشکیل می‌شود که در آن ارزش و وزن تمام شرکت‌ها باهم متفاوت است.
شاخص بورس کل (TEPIX)
TEPIX میانگین میزان تغییرات قیمت و سود سهام شرکت های فعال را در بازار سرمایه به ما نشان می دهد.
در این شاخص تاثیر شرکت ها بر اساس تعداد سهام و سرمایه آنها می باشد.
شاخص بورس اوراق بهادار تهران
در بورس اوراق بهادار تهران که بیشتر با نام TSE شناخته می‌شود، شاخص‌های متفاوتی برای ارزیابی بازار مالی به کار گرفته می‌شوند. ازجمله:
شاخص کل، شاخص قیمت، شاخص بازده نقدی و … .
هدف این شاخص‌ها نمایش بازدهی بازار سرمایه است.
شاخص بورس قیمت‌ها (TEDPIX)
در شاخص کل، قیمت و سود سهم ها تاثیر بسیاری دارند اما از یک ملاک دیگر برای کمک به آن استفاده می شود که فقط تغییرات قیمت را دنبال کند. به این گونه شاخص ها، شاخص قیمت‌ها می‌گویند. شاخص قیمت با رشد 1 درصدی نشان می دهند که میانگین قیمت‌های هر برگه سهم به طور میانگین 1 درصد رشد کرده است. شاخص قیمت بیشتر برای افرادی مناسب است که میخواهند از خرید و فروش سهم در کوتاه مدت سود بگیرند.
شاخص بورس سهام آزاد شناور TEFIX
اين شاخص مشابه شاخص كل محاسبه می شود و تفاوت آنها در این است كه به‌جای كل سهام منتشرشده تنها به بررسی بخشی از سهام که قابليت نقد شوندگی بیشتری دارد، می‌پردازد.
شاخص بورس بازار اول و دوم
شاخص بازار اول مرتبط به سهام شرکت‌هایی است که در بازار اول پذیرفته می شوند و در بازار دوم بیانگر وضعيت در بازار دوم بورس است.
شاخص بورس 50 شرکت برتر
این شاخص نشان دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت سهام 50 شرکتی است که سهام آنها قابلیت نقد شوندگی بیشتری نسبت به سایر شرکت ها دارند. فهرست اين 50 شركت هر 3 ماه یکبار از سمت بورس منتشر می شود.
شاخص بورس 30 شرکت بزرگ
این شاخص به ما وضعيت سهام 30 شرکت بزرگ را نشان می‌دهد که این 30 شرکت بر اساس تفاوت ارزشی بازارهای خود در مقایسه با سایر شرکت‌ها مشخص می‌شوند.
شاخص بورس صنعت
این شاخص تغييرات سهام را در شركت‌های توليدی و صنعتی موجود در بورس بررسی می کند.
شاخص بورس مالی
شاخص مالی نشان دهنده ميانگين بازدهی سرمايه در خدمات مالی و سرمايه گذاری می باشد.
