نسبت های مالی در تحلیل بنیادی

نسبت های مالی به نسبت‌هایی گفته می شود که از صورت‌های مالی شرکت جهت مطالعه وضعیت شرکت و قیمت سهام آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تقسیم بندی نسبت های مالی

نسبت های مالی در 5 گروه کلی به شرح زیر تقسیم می‌شوند:

1) نسبت‌های نقدینگی

به  توانایی شرکت ها در پاسخگویی به تعهدات کوتاه ‌مدت خـود، نقدینگی می گویند. نقدینگی جهت اجرای فعالیت‌های واحد تجاری الزامی است.

نسبت جاری

نسبت جاری از حاصل تقسیم دارایی‌های جاری به بدهی‌های جاری بدست می آید که نشان ‌دهنده توانایی بازپرداخت بدهی‌های جاری از محل دارایی‌های جــاری مؤسسه است. هر چه نسبت جاری بزرگتر باشد، وضعیت نقدینگی شرکت بهتر است و بیشتر مورد تایید بستانکاران قرار خواهد گرفت. واحد این نسبت دفعه، مرتبه یا بار است.

نسبت آنی (Quick Ratio)

نسبت آنی یا سریع از تقسیم نقدترین اقلام دارایی جاری به بدهی ‌های جاری بدست می‌آیـد.

به عبارتی دیگر، توانایی یک شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌ مدت خود از محل دارایی‌های نقدی را نسبت آنی می گویند. این دارایی ها شامل وجوه نقد و بانک، اوراق بهادار کوتاه مدت و حساب های دریافتنی می شوند. اقلامی از جمله موجودی کالا، پیش پرداخت ها، سپرده و سفارشات که دیرتر به نقد تبدیل می شوند، در محاسبه نسبت آنی لحاظ نمی شوند.

2) نسبت‌های فعالیت

این نسبت ها نشان دهنده این هستند که با چه سرعتی دارایی‌های مختلـف بـه فروش یا پول نقد تبدیل می‌شوند.

بـه بیانی دیگر، این نسبت ها ناشی از توانایی مدیریت در بکارگیری دارایی‌ها درفعالیت نهایی شرکت است.
نسبت‌های فعالیت یا کارآیی ابزاری است که برای سنجش کاربرد دارایی‌های شرکت استفاده شده و از طریق ارزیابی میزان فروش و تأثیر دارایی‌ها بر آن، اندازه ‌گیری می‌شود. مهم‌ ترین عملکرد نسبت‌های گروه فعالیت، مرتبط سازی اقلام ترازنامه با صورت سود و زیان است.

انواع نسبت‌هایی فعالیت

• درصد تغییر فروش
• دفعات گردش دارایی
• دوره وصول مطالبات
• دوره واریز بستانکاران
• دوره گردش موجودی کالا
• دفعات گردش سرمایه ثابت
• دفعات گردش سرمایه جاری
• دوره گردش مواد و کالای نیم ساخته

3) نسبت‌های اهرمی 

نسبت‌های اهرمی (بازپرداخت بدهی‌های بلنـد مدت) به قدرت جوابگویی مؤسسه بـه بـدهی‌های بلندمـدت خـود، درسررسید آنها گفته می شود. نسبت‌های اهرمی مقدار منابع دریافت شده از بدهی را اندازه‌ گیری می‌کنند که در واقع، از نسبت‌های اهرمی برای ارزیابی سطح بدهی‌های کوتاه و بلند مدت شرکت استفاده می‌شود. 

نسبت بدهی

نسبت بدهی به مقایسه جمع كل بدهی‌ها بـا جمـع كـل دارایی‌هـا می پردازد.
به بیانی دیگر، درصد كل منابعی  كه از طریق قرض گرفتن از طلبكاران تأمین شده اسـت را نـشان می‌دهـد.

نسبت بدهی به ارزش ویژه

این نسبت شاخص مهمی از توانایی شـركت در بازپرداخت بدهی‌های خود است به این علت که  نسبت بالای بدهی در ساختار سرمایه شركت ممكن است پرداخـت بهـره و حتی اصل بدهی‌ها را دچار مشکل کند.

جمع كل بدهی‌ها                              
———————————— = نسبت بدهی به ارزش ویژه
ارزش ویژه (حقوق صاحبان سهام)                                 

نسبت پوشش هزینه بهره

نسبت پوشش هزینه بهره نشان دهنده این است كه سود قبل از بهره و مالیات شركت چند بار می‌تواند هزینه بهره را پوشش دهد.

نسبت‌های سودآوری

یکی از شاخص‌های مهم سلامت مالی شرکت و کارایی مدیریت آن توانایی شرکت در کسب سود قابل قبول و یا نرخ برگشت سـرمایه‌گذاری (ROI) رضایت‌بخش اسـت.

برخی از مهمترین شاخص‌های ارزیـابی نتیجـه عملکرد شرکت:

حاشیه سود ناخالص

این نسبت نشان ‌دهنده درصد سودی است که پـس از پرداخت قیمت تمام شده کالای فروخته شده عاید می‌شود.
سود ناخالص =   قیمت تمام شده کالای فروختـه شده –  فروش خالص.

سود ناخالص                          
—————–= حاشیه سود ناخالص
فروش خالص                       

حاشیه سود خالص

حاشیه سود خالص به نسبت سود خالص به فروش خالص گفته می شود که  نشان‌ دهنده سودآوری حاصل از درآمد و یکی از شاخص‌های مهم عملکرد شرکت است.

سود خالص                       
—————- = حاشیه سود خالص
فروش خالص                         

بازده سرمایه ‌گذاری (نرخ برگشت سرمایه یا ROI)

ROI نشان دهنده این است کـه شـرکت در سرمایه گذاری انجام شده درآن چند درصد سود یا بازده داشـته اسـت.

نسبت‌ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)

ROE به نسبت‌ سود خالص به جمع کل حقوق صاحبان سهام گفته می شود که آن را بازده ویژه نیز می‌نامند.

نسبت‌های مربوط به ارزش بازار سهام

این نسبت ‌ها قیمت بازار سهام شـرکت را بـه سود عایدی و یا ارزش دفتری این سهام ارتباط می‌دهد.

درآمد هر سهم (EPS)

EPS نشان‌ دهنده عایدی هر سهم عادی شرکت است که از حاصل تقسیم سود بـه تعداد سهام شرکت بدست می آید.

نسبت قیمت به درآمد هر سهم (P/E)

P/E رابطه مؤسسه را با سـهامدارانش ارزیـابی می‌کنـد همچنین مشخص می کند  قیمت هر سهم در بازار چند برابر عایدی سالانه آن سهم اسـت.

این نسبت از حاصل تقسیم قیمت بازار هر سهم به درآمـد هـر سهم بدست می‌آید.

ارزش دفتری هر سهم

ارزش دفتری هر سهم به حاصل تقسیم ارزش ویژه یک شرکت بـه تعداد سهام عادی آن گفته می شود.

ارزش دفتری سهام ممتاز– جمع ارزش ویژه                            
——————————————— = ارزش دفتری هرسهم
تعداد سهام عادی